Neoliberalizm i państwo opiekuńcze w Europie Środkowo-Wschodniej: dziedzictwo, teoria i praktyka od lat 90. XX wieku do współczesności
Projekt badawczy w ramach grantu Ulam-NAWA realizowany przez prof. Tomasza Inglota profesora nauk politycznych, Minnesota State University, USA we współpracy z Instytutem Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r.
Tytuł projektu: Neoliberalizm i państwo opiekuńcze w Europie Środkowo-Wschodniej: dziedzictwo, teoria i praktyka od lat 90. XX wieku do współczesności
Głównym celem projektu jest zbadanie i analiza wpływu neoliberalizmu, tj. neoliberalnych idei/paradygmatów polityki, instytucji i aktorów, krajowych i międzynarodowych, na polskie państwo opiekuńcze, a w przyszłości także na politykę społeczną Polski i innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej, takich jak Chorwacja, Czechy, Węgry i Rumunia. W badaniu wykorzystane są metody i analiz jakościowych i ilościowych oraz kombinację podejść teoretycznych, na przykład instytucjonalizmu historycznego (zależność od ścieżki), instytucjonalizmu dyskursywnego (zorientowanie na rynek idei i przekonania neoliberalne – dyskursy) oraz perspektywy zasobów władzy (decydentów, nacisków politycznych, koalicji i grup interesów), aby zbadać wpływ neoliberalizmu na państwo opiekuńcze jako całość, a także osobno na pięć głównych obszarów polityki: ubezpieczeń społecznych (emerytury), polityki rodzinnej, opieki zdrowotnej, zatrudnienia/rynku pracy oraz pomocy publicznej w ramach działań zorientowanych na przeciwdziałanie ubóstwu. Praca empiryczna obejmie cztery wybrane okresy znaczących reform i wynikających z nich zmian politycznych w Polsce: początek lat 90. (1990-92), koniec lat 90. i początek XXI wieku (1998-2004), okres po przystąpieniu do UE i kryzysu gospodarczego (lata 2007- 2010) oraz ostatnią dekadę przyspieszonej ekspansji polityki społecznej w latach 2015–2024.
Tomasz Inglot, Professor of Political Science, Minnesota State University, USA.
Ulam-NAWA Grant Research Project (in collaboration with the Institute of Labor and Social Studies, Warsaw, Poland), January 1 – June 30, 2024.
Project Title: Neoliberalism and the Welfare State in Central and Eastern Europe: Legacies, Theory and Practice since the 1990s until the Present.
The main goal of this collaborative project is to investigate and analyze resilience and lasting impact and of neoliberalism i.e. neoliberal ideas/policy paradigms, institutions, and actors, domestic and international, on the Polish welfare state, and in the future also on social policies of other countries of Central and Eastern Europe such as Croatia, Czechia, Hungary, and Romania. We will use a mix of qualitative and quantitative data and methodologies, and a combination of theoretical approaches, for example, historical institutionalism (path-dependence), discursive institutionalism (market-oriented neoliberal ideas and beliefs – discourses), and power resources perspectives (decision-makers, political pressures, coalitions and groups of interests), to examine the influence of neoliberalism on the welfare state as a whole and also separately on five major policy areas: social insurance (old age pensions), family policy, health care, employment/labor market, and public assistance (anti-poverty programs). Initially, our empirical work will cover four select periods of significant reforms and consequential policy developments in Poland, the early 1990s (1990-92), late 1990s to early 2000s (1998-2004), the period following the EU accession and the Great Recession (mid-2000s-early 2010s), and the most recent decade of accelerated social policy expansion from 2015 until 2024.